Ik zit in de trein richting Utrecht en bezoek vandaag mijn jongste dochter Emme. Mijn kleine meisje is nu een volwassen vrouw met een banksaldo . . . en dat ga ik vandaag ervaren. Vanmorgen stuurde ze me al een whatsapp met een foto: “Kijk mam, in dit restaurant gaan wij vanavond eten. Ik betaal alles”. Dit zijn momenten waarop ik denk: het is oogsttijd.
Mijn dochter woont al geruime tijd in ‘de grote stad’ en komt zelden nog naar het dorp waar haar jeugd zich afspeelde. “Saai mam . . . Utrecht, dat is nu me stadsie”. Ik kan er me alles bij voorstellen want als je midden twintig bent moeten er nog veel akkers ontgonnen worden.
Vorige week stuurde ze me een filmpje waarop ik zag dat er een tattoo op de gave huid van mijn meisje werd gekrast. Ik dacht terug aan de tijd waarop ik haar tere kinderhuidje met moederlijke aandacht verzorgde, bang dat mij een schram of litteken aan te rekenen was. De man van de tattooshop was een lopend kleurenpalet, zo zag ik op het filmpje. Hij geeft tegen betaling kleur aan andermans lijf en ledematen.
Emme vraagt naar mijn mening over haar armdecoratie. Ik ben echter nog meer benieuwd naar de symboliek van het grote hart met de twee gezichten. “Mam, dat zijn pappa en jij die na zoveel jaren nog steeds verliefd zijn op elkaar”. Nu krijgt ze me stil. Ik voel zelfs een prikkeling in mijn ogen. De betekenis raakt me. Ik vind het teveel eer want ook bij ons is er, buiten oud en nieuw, wel eens vuurwerk. Niet erg, want we komen elkaar altijd wel weer tegen. Dankbaar ben ik dat mijn jongste dochter mijn man en mij zo’n prominente plaats op haar lichaam gunt.
In Utrecht sjok ik gedwee achter haar aan en geniet ik intens van de bruisende sfeer. Zïj wijst mïj nu de weg. Nog niet zo heel lang geleden waren de rollen omgedraaid. Ik kan gelukkig goed mee bewegen met de keuzes die mijn dochters maken. En wanneer dat even niet lukt moet ik gewoon wat beter mijn best doen. De kunst van het leven is meebewegen als het leven beweegt. De ene dag lukt dat wat beter dan de andere. Vandaag gaat me dat wonderwel goed af.

Op deze vroege zondagochtend stapte ik in wielertenue op mijn racefiets. Al gauw haalde ik een fietsende man op hoge leeftijd in. Hij uitte zijn verbazing over de snelheid van mijn inhaalmanoeuvre. “Jij fietst er nogal lekker overheen” gaf hij me na. Waaraan hij, nog harder, toevoegde: “Jeugd”. En daar bedoelde hij mij mee. De man wist niet half hoe gelukkig hij me maakte.
Tja, het leeftijdsverschil tussen hem en mij bedroeg meer dan 25 jaar. In mijn voordeel. Of mag ik dat zo niet stellen? Als je midden 50 bent word je zelden nog nageroepen. Laat staan nagefloten. Oké, een bouwvakker met een oogafwijking wil zich nog wel eens vergissen. Ik concludeer echter dat mijn rozenknopjaren achter mij liggen. Ik heb ze goed besteed!
Ik heb lang gemeend dat jeugdigheid alleen iets te maken heeft met je paspoortleeftijd. Dat is niet zo. Het heeft vooral veel te maken met hoe je in het leven staat en hoe je je dagen vult.
Ik heb het voorrecht om in mijn werk als trouwambtenaar veel gesprekken te voeren met jonge mensen. Mensen die op het punt staan JA te zeggen tegen elkaar. Mensen die in de gloriejaren van hun leven zitten. Want dát zijn toch je topjaren: als je jong en verliefd bent en vooral ook als je zeker meent te weten dat dit altijd zo zal blijven.
Ik luister altijd met aandacht naar wat de huwelijkspartners me vertellen over het verloop van hun leven. Over verliefd zijn, over vriendschappen, over het nest waarin ze zijn geboren en vooral over hun leven samen en de verwachtingen die ze daarbij uitspreken. ‘Vol verwachting klopt hun hart’ en ook dat van mij. Want wat is het heerlijk om bij jonge mensen die gretigheid te zien, dat reikhalzend uitkijken naar wat het leven nog voor hen in petto heeft. Ik herken mezelf in hen, wetende dat het leven grotendeels nog over hen heen zal gaan. Dat zij van tijd tot tijd in het licht zullen staan en met enige regelmaat ook in de schaduw.“Youth, a foolish age” hoorde ik onlangs een 85-jarige zeggen. Ik weet niet of ik jeugd zo ‘foolish’ vind. Eerlijk gezegd… wat zou ik graag nog een beetje ‘foolish’ willen zijn. Misschien dat die man op de fiets, die mij ‘jeugd’ nariep iets in mij zag dat ik zelf meende al een beetje kwijt te zijn.
Ik schakel nog snel een tandje bij……

Hoe toevallig. Net vandáág krijg ik een mail binnen van het bruidspaar dat ik precies 5 jaar geleden mocht trouwen. Mijn eerste bruidspaar welteverstaan. Net zíj herinneren mij eraan dat ik als trouwambtenaar mijn eerste lustrum te pakken heb. Ik kan me nog goed herinneren dat ik hen tijdens het kennismakingsgesprek vroeg: “Is dit jullie eerste huwelijk?” waarop zij toen antwoordden: “Jazeker, wij zijn nog nooit eerder getrouwd”. Mijn reactie: “Dan hebben we samen wat te vieren want jullie huwelijk wordt ook mijn eerste huwelijk als trouwambtenaar”.
Ik vind het heerlijk van hen te horen en te vernemen hoe het met hen gaat. Ze schrijven oprecht en eerlijk dat ze nog steeds gek zijn op elkaar en dat ze open naar elkaar uitspreken dat hun liefde in die 5 jaar wel anders is gaan voelen. “Je leert steeds meer over elkaar en ook over elkaars gebreken” zo lees ik in hun mail.
Tja, daar wordt de spijker op z’n kop geslagen. Er komt een tijd dat er geen rozenblaadjes meer op het bed liggen en dat je niet iedere dag hoort dat je zo heerlijk ruikt of er onweerstaanbaar mooi uitziet. Ik moet even diep graven…..
Volgens mij ligt daar ook niet de essentie van een relatie. Het zit ‘m niet in dat wat je zegt. Het zit ‘m in hoe je dat laat zien. Als alles goed is laat je elkaar tot bloei komen en zorg je dat de ander zichzelf blijft zien.
Hou je elkaar vast, als het leven zich van zijn zwarte kant laat zien, of loop je net dán weg? Het leven wrijft en schuurt en het komt van tijd tot tijd in volle kracht over je heen. Het vormt je als persoon maar ook als koppel. Het is makkelijk zeggen: “ik hou van jou” maar hóe je dat doet is vele malen belangrijker dan de keren dat je het uitspreekt. En dan pak ik toch even terug op de woorden van mijn vader die ooit resoluut zei: “Haoje van, det hoofdje neet d’n hieele tieed te zegke, det môjje gewoeen doon!”.
Gisteren las ik in een artikel dat 41% van de huwelijken uiteindelijk strandt. Ik vraag me af waar dat aan ligt. Heeft het verlangen om constant gelukkig te zijn onze realistische kijk op het leven vertroebeld? Geluk zou toch bijvangst moeten zijn en geen doel op zich? Wellicht worden we net gelukkig van de gedachte dat we niet de hele tijd gelukkig hoeven zijn. De minder mooie kanten van een relatie ontvluchten of wegpoetsen is je verstoppen voor de werkelijkheid. Wanneer je JA zegt tegen elkaar dan zeg je JA tegen het hele pakket en niet alleen tegen het attractieve stuk van je partner.
Tijdens een ceremonie stel ik altijd de vraag of er nog gasten zijn die het bruidspaar een tip mee willen geven voor een lang en gelukkig huwelijk.
Vorige week nam de vader van een bruidegom het woord en trapte een open deur in: “De sleutel van een goed huwelijk zit ‘m in het besef dat je moet geven en nemen, wetende dat je altijd méér moet geven”.
Ik vroeg toen maar gelijk aan zijn partner of zij óók gewend was om meer te geven. Zij knikte bevestigend……..

“These are the days” zong Van Morrison in 1989. Een meesterlijk lied met de wijze woorden: “There’s only here there’s only now”. Dit nummer is een van mijn favorieten en heb ik al vaak gehoord. Echter nu geef ik er een bijzondere betekenis aan. Zelden was mij zo duidelijk dat het leven “hier en nu” geleefd moet worden en niet “daar en dan”. Vorige maand is mijn broer overleden . . . dat waar ik nooit rekening mee hield gebeurde. Zo maar, onder onze ogen. Hij was een bijzonder lieve man, die zich enkel en alleen bezighield met waar het écht om draait in het leven. Hij was een broer zoals iedereen er zich een zou wensen. Hij had niet veel op met materiële nikserigheid of met uiterlijk vertoon. Hij was een man met een zuiver moreel kompas. Hij hield van het leven, van zijn partner, van zijn bomen, van de natuur en van zijn inner circle.
Het voelt bizar om iemand te verliezen uit je eigen bloedlijn. Iemand die samen met je jong was en met wie je dacht ook samen oud te worden. Iemand die altijd vredig nabij was. Toen ik jong was zei mijn vader vaak: “Gae komptj dur nog waal achter”. Ik ben erachter… Je maakt je zorgen om het één en dát waar je geen rekening mee houdt gebeurt. Ik zie het om me heen . . . het leven slaat mensen soms hard om de oren.
Meer dan ooit voel ik levensdrift, heb ik drang om bewust invulling te geven aan de uren en de dagen. Daar bedoel ik niet mee om altijd onderweg te zijn en stad en land af te reizen, bang om iets te missen. Nee, daar bedoel ik mee: denken vanuit vrijheid en dát doen wat bij je past. Niet altijd denken te moeten doen zoals het hoort want dan hóéf je niet meer te denken. Ik omring me graag met mensen die dit gedachtegoed met me delen.
Ik draai me vaak om en loop met gepaste tred verder wanneer mensen ervoor kiezen “zeurzender” te zijn.
Het leven van een mens is wat zijn gedachten ervan maken. Het lijkt er dus op dat je deels je gedachten kunt sturen. Onlangs las ik dat een mens laatjes in z’n hoofd heeft. Laatjes waar je je verdriet in bewaart en laatjes die overlopen van geluk. Laatjes waar je je kracht in verzamelt en laatjes waar jouw onzekerheden zich schuilhouden. Je kunt de laatjes open of dicht schuiven. Kiezen om ze te openen en anderen kennis te laten maken met de inhoud of kiezen om ze tijdelijk dicht te laten en de inhoud alleen te delen met jezelf. Het staat een mens vrij wanneer hij schuift met z’n laatjes.
Naarmate ik ouder word merk ik dat ik vooral blij ben met wat er is en voel ik dankbaarheid voor wat er was. Stilstaan bij dát wat had kunnen zijn is verspilde tijd want: “There’s only here there’s only now”.

Toen ik de laatste regels van dit artikel in het RTL-weekend magazine las dacht ik bij mezelf . . . “ik heb toch op 7 oktober ene Daphne en Mark getrouwd”. Dat zijn momenten waarop ik bij mezelf denk “Rustig binnen laten komen en glimlachen”.

Bruiloft volgens het boekje: ‘Met 10.000 euro redden we het niet’ Daphne Zegers (27) trouwde op 7 oktober met haar Mark waakte als een havik over het bruidsbudget. Uiteindelijk kwamen ze – met een draaiboek van 13 pagina’s en veel keuzes maken – uit op zo’n 15.000 euro. “Ik heb alles zelf gepland. Niet alleen om op de kosten te letten, maar vooral omdat ik het zo leuk vind. Via een bruidsgroepje op Facebook kwam ik veel slimme bespaartips tegen, zoals Aliexpress. Hier kocht ik een haarsieraad voor 1,89 euro, terwijl je in de winkel al gauw 80 euro betaalt. Bij alles hebben we de keuze gemaakt: is het echt voor een keer of hebben we er langer plezier van? De trouwringen die we kozen waren bijvoorbeeld 3000 euro, veel meer dan we hadden verwacht. We hebben daarom de trouwauto geskipt. Dat kon ook prima, want we trouwden op een mooi kasteeltje in Limburg. We bleven daar de hele dag, dus vervoer was niet echt nodig. Onze kleding kregen we cadeau van onze ouders en Marks oma. Dat hielp wel om in de buurt van ons budget te blijven. Het meeste geld ging op aan de locatie en de luxe catering daar: zo’n 8100 euro in totaal. Dat draaiboek heeft uitstekend gewerkt, want ik heb echt genoten op de dag zelf. Het mooiste was de speech van de BABS, de bijzonder ambtenaar van de burgerlijke stand, die was zo persoonlijk. Het was echt onze dag.”

 

 

Wat is het toch een bijzonder iets . . . een familieband. Hoe komt het dat in sommige families het geluk in de onderlinge verstandhoudingen niet op kan en het binnen andere families vaak kommer en kwel is? Waar zit ‘m de crux? Wat is het toverwoord voor een goede verstandhouding? Volgens mij is dat er gewoonweg niet. Toch, onlangs op een familiedag, gooide ik dit onderwerp eens in de groep. Hoe komt het dat onze band zo aangenaam is? Als antwoord kreeg ik: ‘Omdat …we elkaar altijd de ruimte geven, ruimte om onszelf te zijn wanneer we samenzijn. Altijd geïnteresseerd in wat de ander te zeggen heeft en altijd luisteren zonder oordeel. Zeggen wat je van iets vindt zonder je te hoeven verdedigen’. Tja, als dat de basis vormt van samenzijn, dan hunker je naar die ontmoetingen.

 

Het is zaterdagmorgen 28 januari 2017. Mijn oudste dochter vraagt: Mam, zullen we vandaag alles inpakken?. Vorige week heeft ze de sleutel van haar eerste echte huis gekregen. Iets waar zij samen met haar vriend lang naar uitgekeken heeft. Ik ben blij voor hen en zie dat zij net zo gelukkig zijn als ik meer dan 30 jaar geleden zelf was. Een eigen huis, een plek waar je zelf de dienst uitmaakt, waar niemand vragen stelt waar je liever geen antwoord op geeft. Vrij zijn op alle vlakken en helemaal los van je oudjes die de juiste vragen altijd op het foute moment en in de foute vorm stellen. Je vrij voelen is voor mij en mijn kinderen altijd een groot goed geweest. Hun verlangen hiernaar is mij niet onbekend.

In augustus 1984 overleed mijn moeder. Zo maar . . . ineens. Dood zonder aankondiging. Ik was destijds 22 jaar. Het was een zware klap uit een onverwachte hoek. Mijn vader toonde daadkracht en zei: “Júllie zijn aan de beurt om te leven”. Vanaf dat moment was hij vader en moeder tegelijk.

Tijdens haar afscheid zaten wij, mijn vader, broer, zus en ik, op de eerste bank in die grote kerk. Een ereplaats waar niemand op zit te wachten. Echter, of je wil of niet, het leven doet! Haar afscheid was een kerkelijke dienst waarbij de pastoor zei wat hij al vaak had gezegd. Het hoorde bij die tijd en bij het geloof. En dat geloof hoorde bij mijn moeder.

De dood zelf verandert niet. Voor velen was en is het de grootste vijand, voor sommigen een vriend die je graag wil omarmen. Het afscheid anno nu is echter wél anders. Veel mensen vermijden het onderwerp ‘dood’ niet meer. Ze durven dit onderdeel , dat bij het leven hoort, in de ogen te kijken. Tegenwoordig spreken wij onze wensen uit ten aanzien van ons afscheid. Sommigen voeren ook ná hun leven nog graag de regie. En hoe fijn is het, dat nabestaanden niet met vragen blijven zitten waar alleen de overledene het antwoord op wist.

Na een mooi en persoonlijk afscheid vraag ik me zelf steeds vaker af hoe bijzonder het had kunnen zijn als de overledene mee had mogen luisteren naar de liefdevolle uitlatingen die de nabestaanden uitdeelden tijdens het afscheid. Wat zou het toch mooi zijn om je leven afgerond te zien worden met een passend afscheid waarbij je zelf nog mag ervaren welke betekenis je had voor anderen. Waarvoor werd je bemind en waarvoor was je geliefd? Wát in je was aardig en wat was er eigenaardig? Waarin blonk je uit en wat kreeg je nooit onder de knie? Een samenvatting van je leven als afronding van de jaren die je ten deel vielen. Het overwegen waard . . . om dit tijdens je leven nog te mogen beleven.

Ik heb het mogen doen . . . op uitnodiging met mensen in gesprek gaan die weten dat het laatste fluitsignaal niet lang meer op zich laat wachten. Een man zei ooit tegen mij: “Ik wil dat jij bij mijn afscheid mijn levensverhaal vertelt. En ik wil weten wát je zegt”. Zijn tijd raakte op en ik ben aan zijn wens tegemoet kunnen komen. Ik heb zijn levensverhaal opgeschreven en heb het daarna zelf aan hem voorgelezen, enkele weken voor zijn overlijden.

Een vrouw op hoge leeftijd vroeg mij onlangs om haar afscheid met mij te bespreken. Ik heb een aanvang gemaakt met het schrijven van haar levensverhaal. Ik heb haar vragen gesteld over haar leven, over hoe ze was als jong meisje, over hoe het voelde om haar latere echtgenoot als jonge vent voor het eerst in de ogen te kijken, hoe het vroeger voelde om verliefd te zijn, over de mooie en moeilijke dingen in haar leven. Ik stelde vragen, heel veel vragen. Het was een zeer diepgaand gesprek. Ze leeft nog steeds vitaal en gretig haar leven voort. Op het moment dat zij dit leven los moet laten, zullen er nauwelijks nog vragen zijn. De antwoorden zijn al bekend.

Wat afscheid nemen betreft is er de afgelopen decennia veel veranderd. Wat echter altijd blijft na de dood van een dierbare, is rouw, grote droefenis en het gemis. Je leeft een leven voort dat voor altijd anders is. Dáár zal nooit iets in veranderen.

Vrijdagmiddag 26 augustus trouwden Esther en Niels in de tuin van zíjn ouders. Zijn moeder noemde de plek waar de ceremonie werd gehouden ‘de Hemelpoort’. Zo voelde het ook, alsof we even in de hemel mochten vertoeven. Alle ingrediënten voor een mooie plechtigheid waren aanwezig: een knappe bruid en bruidegom,
de bloemetjes en kaarsjes langs het middenpad, de witte stoeltjes , de rozenblaadjes, de witte duiven. Een vader die het bruidspaar op mooie woorden en muziek traktee…rde en een bruid die met volle overgave een lied zong voor haar geliefde.
Een huwelijksceremonie is een openbare viering. Iedereen die zich verbonden voelt met het bruidspaar, op welke manier dan ook, mag aansluiten. Er waren veel belangstellenden aanwezig. De zon straalde in alle hevigheid. De temperatuur lag boven de 30 graden. Gelukkig was er voor bruid en bruidegom, de trouwambtenaar en voor veel gasten een plekje in de schaduw.
Alles zat mee en met volledige overgave zei het bruidspaar: “JA IK WIL”. Dit alles was een prachtig plaatje; er was werkelijk niets meer te wensen.