Het is zaterdagmorgen 28 januari 2017. Mijn oudste dochter vraagt: Mam, zullen we vandaag alles inpakken?. Vorige week heeft ze de sleutel van haar eerste echte huis gekregen. Iets waar zij samen met haar vriend lang naar uitgekeken heeft. Ik ben blij voor hen en zie dat zij net zo gelukkig zijn als ik meer dan 30 jaar geleden zelf was. Een eigen huis, een plek waar je zelf de dienst uitmaakt, waar niemand vragen stelt waar je liever geen antwoord op geeft. Vrij zijn op alle vlakken en helemaal los van je oudjes die de juiste vragen altijd op het foute moment en in de foute vorm stellen. Je vrij voelen is voor mij en mijn kinderen altijd een groot goed geweest. Hun verlangen hiernaar is mij niet onbekend.

In augustus 1984 overleed mijn moeder. Zo maar . . . ineens. Dood zonder aankondiging. Ik was destijds 22 jaar. Het was een zware klap uit een onverwachte hoek. Mijn vader toonde daadkracht en zei: “Júllie zijn aan de beurt om te leven”. Vanaf dat moment was hij vader en moeder tegelijk.

Tijdens haar afscheid zaten wij, mijn vader, broer, zus en ik, op de eerste bank in die grote kerk. Een ereplaats waar niemand op zit te wachten. Echter, of je wil of niet, het leven doet! Haar afscheid was een kerkelijke dienst waarbij de pastoor zei wat hij al vaak had gezegd. Het hoorde bij die tijd en bij het geloof. En dat geloof hoorde bij mijn moeder.

De dood zelf verandert niet. Voor velen was en is het de grootste vijand, voor sommigen een vriend die je graag wil omarmen. Het afscheid anno nu is echter wél anders. Veel mensen vermijden het onderwerp ‘dood’ niet meer. Ze durven dit onderdeel , dat bij het leven hoort, in de ogen te kijken. Tegenwoordig spreken wij onze wensen uit ten aanzien van ons afscheid. Sommigen voeren ook ná hun leven nog graag de regie. En hoe fijn is het, dat nabestaanden niet met vragen blijven zitten waar alleen de overledene het antwoord op wist.

Na een mooi en persoonlijk afscheid vraag ik me zelf steeds vaker af hoe bijzonder het had kunnen zijn als de overledene mee had mogen luisteren naar de liefdevolle uitlatingen die de nabestaanden uitdeelden tijdens het afscheid. Wat zou het toch mooi zijn om je leven afgerond te zien worden met een passend afscheid waarbij je zelf nog mag ervaren welke betekenis je had voor anderen. Waarvoor werd je bemind en waarvoor was je geliefd? Wát in je was aardig en wat was er eigenaardig? Waarin blonk je uit en wat kreeg je nooit onder de knie? Een samenvatting van je leven als afronding van de jaren die je ten deel vielen. Het overwegen waard . . . om dit tijdens je leven nog te mogen beleven.

Ik heb het mogen doen . . . op uitnodiging met mensen in gesprek gaan die weten dat het laatste fluitsignaal niet lang meer op zich laat wachten. Een man zei ooit tegen mij: “Ik wil dat jij bij mijn afscheid mijn levensverhaal vertelt. En ik wil weten wát je zegt”. Zijn tijd raakte op en ik ben aan zijn wens tegemoet kunnen komen. Ik heb zijn levensverhaal opgeschreven en heb het daarna zelf aan hem voorgelezen, enkele weken voor zijn overlijden.

Een vrouw op hoge leeftijd vroeg mij onlangs om haar afscheid met mij te bespreken. Ik heb een aanvang gemaakt met het schrijven van haar levensverhaal. Ik heb haar vragen gesteld over haar leven, over hoe ze was als jong meisje, over hoe het voelde om haar latere echtgenoot als jonge vent voor het eerst in de ogen te kijken, hoe het vroeger voelde om verliefd te zijn, over de mooie en moeilijke dingen in haar leven. Ik stelde vragen, heel veel vragen. Het was een zeer diepgaand gesprek. Ze leeft nog steeds vitaal en gretig haar leven voort. Op het moment dat zij dit leven los moet laten, zullen er nauwelijks nog vragen zijn. De antwoorden zijn al bekend.

Wat afscheid nemen betreft is er de afgelopen decennia veel veranderd. Wat echter altijd blijft na de dood van een dierbare, is rouw, grote droefenis en het gemis. Je leeft een leven voort dat voor altijd anders is. Dáár zal nooit iets in veranderen.

Vrijdagmiddag 26 augustus trouwden Esther en Niels in de tuin van zíjn ouders. Zijn moeder noemde de plek waar de ceremonie werd gehouden ‘de Hemelpoort’. Zo voelde het ook, alsof we even in de hemel mochten vertoeven. Alle ingrediënten voor een mooie plechtigheid waren aanwezig: een knappe bruid en bruidegom,
de bloemetjes en kaarsjes langs het middenpad, de witte stoeltjes , de rozenblaadjes, de witte duiven. Een vader die het bruidspaar op mooie woorden en muziek traktee…rde en een bruid die met volle overgave een lied zong voor haar geliefde.
Een huwelijksceremonie is een openbare viering. Iedereen die zich verbonden voelt met het bruidspaar, op welke manier dan ook, mag aansluiten. Er waren veel belangstellenden aanwezig. De zon straalde in alle hevigheid. De temperatuur lag boven de 30 graden. Gelukkig was er voor bruid en bruidegom, de trouwambtenaar en voor veel gasten een plekje in de schaduw.
Alles zat mee en met volledige overgave zei het bruidspaar: “JA IK WIL”. Dit alles was een prachtig plaatje; er was werkelijk niets meer te wensen.

Het is nu begin oktober en met dit jaar nog enkele huwelijksceremonies in het vooruitzicht denk ik met plezier terug aan die van afgelopen zomer. Tijdens het intakegesprek vraag ik altijd aan het aanstaande bruidspaar: “Hoe willen jullie dat de huwelijksceremonie eruitziet? Wat zijn jullie wensen?” Het antwoord is bijna altijd unaniem: “Graag losjes met vooral ook humor erin”. Heerlijk . . . dan wil ik nog wel eens los gaan.
Een huwelijksplechtigheid is niet alleen een feestje voor het bruidspaar, ikzelf beleef er ook veel lol aan. Ik weet nog precies wat ik hier zei en wat het bij het bruidspaar en hun gasten losmaakte. Het kon nog net door de beugel. Privacy staat bij mij hoog in het vaandel . . . . dus ik moet het hierbij laten 🙂

 

Er zijn van die dagen die zo bijzonder zijn dat je ze het liefst nog eens op een later tijdstip over zou willen doen.
Dan zou je er jezelf extra op kunnen verheugen omdat je weet wat die dag je zou brengen. Ik noem het bonusdagen.
Het zijn dagen waar je op voorhand nog niet eens een grootse voorstelling bij had. Ze overkomen je gewoon.
Lekker weertje, mooie natuur, prachtige zonsondergang, gezellig samen met vrienden, liggen in je achtertuin, picknick in het park. …
Kleine investeringen genereren vaak groot geluk.
Onlangs vormde zich zo’n bonusdag. Ik was met mijn partner enkele dagen gaan fietsen in het rivierengebied in Gelderland.
Op de fiets zijn wij altijd erg close met elkaar. Het zijn de momenten waarop ik letterlijk en figuurlijk voel dat hij me uit de wind houdt.
Welke vrouw wil dat niet ervaren? Ik heb er vooral dán geen moeite mee om me te laten leiden.
Bonusdagen, wat zou het bijzonder zijn als we in het laatste jaar van ons leven die bijzonder mooie dagen nog eens over zouden mogen doen. Je leven afsluiten met een topgevoel!
Jules Deelder zei het heel veel jaren geleden al: “Voor je ouwe dag moet je geen geld sparen maar mooie momenten”.
Ik denk dat het wijs is om voor beide te kiezen.

 

 

Het jaar 2015 loopt ten einde. De laatste woorden die gezongen worden in de laatste minuten van 2015 zijn : Nothing to kill or die for . . . no religion too. Imagine all the people, living life in peace… John Lennon heeft, toen deze single op 11 oktober 1971 uitkwam, al goed ingeschat dat het bewerkstelligen van vrede een blijvende inspanning vergt. Oorlog voeren is blijkbaar nog altijd makkelijker dan vrede creëren. Alleen in ons hoofd weten we hoe een vredige wereld eruit zou kunnen zien. Godsdienst, geld en ego’s staan meer dan ooit vrede in de weg. Hopelijk lukt het de volgende generaties om deze obstakels te elimineren.

Het jaar 2015 was gevuld met mooie en afschuwelijke gebeurtenissen. Het was een jaar waarin mensen elkaar vonden en waarin mensen elkaar kwijtraakten. Een jaar waarin mensen hun dromen verwezenlijkten en anderen moesten stoppen met dromen, omdat hun tijd op is geraakt. Een jaar waarin we geboortekaartjes en rouwbrieven ontvingen. Het was een jaar waarin sommigen van ons een marathon liepen en anderen blij waren wanneer ze een half uurtje konden wandelen in het bos. Voor sommigen was 2015 een topjaar, voor anderen een jaar dat gewoon voortkabbelde. Een jaar waarin sommige mensen hun droomhuis bouwden en anderen moesten vluchten uit hun armoedige huisjes. Het was een jaar waarin mensen innovatieve ideeën kregen waar anderen zich de naam van hun geliefde niet eens meer konden herinneren. In 2015 ontstonden nieuwe vriendschappen en verwaterden oude. Dit alles is van alle tijd . . . . in het nieuwe jaar zal het niet anders zijn.  Op veel van wat er gebeurde hadden we geen invloed. Op veel hadden we dat wel, maar hebben we ons dat vaak pas achteraf gerealiseerd.

Maak in 2016 waar waarin je gelooft.